De nalatenschap goed regelen

Een overlijden van een dierbare is in vele gevallen een belangrijk ankerpunt in uw leven, dat gepaard gaat met vele emoties. Het prettigst is als de nalatenschap in goede harmonie met alle erfgenamen kan worden afgewikkeld. In de praktijk komt het helaas ook wel eens voor dat dit niet het geval is.
Bovendien kunnen er allerlei vragen rijzen zoals: wie regelt de begrafenis en is er ook een overlijdensverzekering? Of wie heeft recht op de nalatenschap en hoe moet deze worden verdeeld? Deze laatste vragen vormen vaak de bron voor geschillen die kunnen ontstaan tussen de erfgenamen.

Wie zijn de erfgenamen?

Na het overlijden kan het zijn dat u voor verrassingen komt te staan, de een misschien wat fijner dan de ander. Zo kan het zijn dat blijkt dat u enig erfgenaam bent van de overledene. Het kan ook zijn dat blijkt dat u juist bent onterfd. Of misschien wordt u het onderling als erfgenamen gewoonweg niet eens over de afwikkeling van de – gehele of een deel van de – nalatenschap.

Is er een testament of wettelijke verdeling?

De eerste vraag die gesteld moet worden, is of de overledene een testament had opgemaakt of dat de wettelijke regels van toepassing zijn. In een testament staat wie de erfgenamen van de overledene zijn. Als u wilt weten of een overledene een testament heeft gemaakt en waar dat is, kunt u zelf of kan onze notaris contact opnemen met het Centraal Testamentenregister (CTR). In het CTR wordt geregistreerd wie een testament heeft opgemaakt, op welke datum en bij welke notaris.
Is er geen testament opgemaakt dan gelden de wettelijke regels van het erfrecht wie de erfgenamen zijn en hoeveel zij erven. De regels van het erfrecht staan in het Burgerlijk Wetboek (BW).

Een erfenis aanvaarden of verwerpen?

Als duidelijk is wie de erfgenamen zijn, is vervolgens de vraag of u – indien u erfgenaam bent – de nalatenschap wilt aanvaarden of verwerpen. Aanvaarden van de nalatenschap kan zowel zuiver als beneficiair. Bij beneficiaire aanvaarding heeft u het recht om eerst het vermogen en de schulden inzichtelijk te krijgen, alvorens u definitief beslist over aanvaarding of verwerping. De beneficiaire aanvaarding vindt plaats door middel van het afleggen van een verklaring ter griffie van de rechtbank. Het is verstandig om de daarvoor vereiste verklaring zo spoedig mogelijk na het overlijden af te leggen.

Een erfenis onbewust zuiver aanvaarden

Als u zich gedraagt als erfgenaam bestaat het risico dat de erfenis onbewust zuiver wordt aanvaard met als gevolg dat u als erfgenaam met uw privévermogen aansprakelijk bent voor de schulden. Voorbeelden van deze gedragingen zijn onder andere het leeghalen van de woning, het verdelen van goederen, het verkopen van de woning en het voldoen van schulden. In sommige situaties is het mogelijk om een zuivere aanvaarding alsnog om te zetten in een beneficiaire aanvaarding. Op het moment dat de erfenis beneficiair wordt aanvaard moet de wettelijke vereffeningsprocedure worden doorlopen. De vereffeningsprocedure is complex en brengt risico’s met zich mee indien deze niet goed wordt doorlopen. Wij kunnen u hierover desgewenst meer vertellen.

Bent u onterfd?

Ook als u – als kind van de overledene – bent onterfd, heeft u nog altijd recht op een deel van de nalatenschap, Dit heet de legitieme portie. De legitieme portie is de helft van het erfdeel en geeft alleen recht op een geldvordering en dus niet op goederen. Wij kunnen de legitieme portie voor u berekenen en eveneens nagaan of u hierin niet tekort komt door bijvoorbeeld schenkingen aan de erfgenamen. Inzage in het vermogen en de schulden is nodig om een juiste afweging en keuze te kunnen maken. Is er een executeur testamentair aangewezen en werkt hij of zij niet mee? Of misschien werken de andere erfgenamen niet mee aan de afwikkeling van de nalatenschap? Ook in zo’n geval kunt u bij ons terecht om bijvoorbeeld te bewerkstelligen dat u de nodige informatie en inzage wel krijgt.

Twijfelt u of de nalatenschap eerlijk wordt geregeld?

U kunt een beroep doen op onze expertise als u twijfels heeft over de gehanteerde waarde van bestanddelen van de nalatenschap, zoals een woning, onderneming of bijvoorbeeld kunst. Het kan ook zijn dat u uw vraagtekens heeft over de wijze waarop het testament tot stand is gekomen. Onze specialisten kunnen u voorzien van advies om u zo nodig een zetje in de goede richting te geven, maar dit kan ook gaan om professionele bijstand in een – eventuele – procedure. Heeft u naar aanleiding van bovenstaande nog vragen of zit u met een probleem? Neem dan gerust contact op met ons kantoor en vraag naar een van onze specialisten. Ons notariskantoor is gevestigd Friesland (Heerenveen).

Gerelateerd aan dit onderwerp:

• Erfenis en schenking